تورم، مانند ویروسی مهلک، به تدریج ارزش پول ملی را کاهش می‌دهد، قدرت خرید مردم و سطح رفاه زندگی را به شدت کاهش می‌دهد. در سال‌های اخیر، ترکیه به شدت تحت تاثیر این ویروس اقتصادی قرار گرفته و نرخ تورم در این کشور به اوج خود رسیده است.
به نظر شما چرا تورم ایجاد می شود؟ به زبان ساده، زمانی که عرضه و تقاضا در حالت عدم تعادل قرار بگیرند و تقاضا از عرضه پیشی می‌گیرد، تورم ایجاد می‌شود. این عدم تعادل می‌تواند ریشه در عوامل مختلفی داشته باشد. ترکیبی پیچیده از عوامل داخلی و خارجی، ترکیه را به مرداب فلج کننده اقتصادی کشانده است که درمان آن به زمان و اتخاذ سیاستهای صحیح وابسته است.
در ادامه این مقاله از اکوبیزینس، به بررسی دقیق علل تورم بالای ترکیه خواهیم پرداخت؛ تا پایان با مشاوران اقتصادی ما همراه باشید.
تصمیمات بانک مرکزی ترکیه در زمینه نرخ بهره
در حالت معمول، بانک‌های مرکزی برای کنترل تورم، نرخ بهره را افزایش می‌دهند. افزایش نرخ بهره باعث گران شدن اعتبار شده و در نتیجه، تقاضا برای کالاها و خدمات کاهش می‌یابد که این امر به کاهش فشار روی قیمت‌ها و کنترل تورم کمک می‌کند؛ اما در ترکیه، این رویه معمول برعکس شد و بانک مرکزی تصمیم به کاهش نرخ بهره گرفت. این تصمیمات با هدف تحریک رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال اتخاذ شده است.
کاهش نرخ بهره باعث کاهش جذابیت سرمایه‌گذاری در لیر ترکیه شده است. در نتیجه، تقاضا برای دلار افزایش یافته و ارزش لیر به‌شدت کاهش یافته است. اعتماد مردم به لیر را به شدت کاهش داده و مردم تمایل به نگهداری دارایی‌های خود به صورت ارزهای خارجی یا کالاهای بادوام دارند که این امر نیز به افزایش تقاضا و تورم کمک می‌کند.
لیر در آتش، تورم در اوج
کاهش ارزش لیر ترکیه، درست مثل پزو آرژانتین، یکی از دلایل اصلی تورم در این کشور است. وقتی ارزش پول ملی کاهش پیدا می‌کند، قیمت کالاهای وارداتی بالا می‌رود و این افزایش قیمت‌ها به سایر بخش‌های اقتصاد سرایت می‌کند.
افزایش هزینه‌های واردات به طور مستقیم بر قیمت تمام شده کالاها و خدمات تاثیر گذاشته و انتظارات تورمی را نیز افزایش می‌دهد. هنگامی که مردم انتظار افزایش قیمت‌ها را داشته باشند، تمایل به خرید بیشتر پیدا می‌کنند که منجر به افزایش تقاضا می‌شود و به تشدید تورم دامن می‌زند.
از سوی دیگر، افزایش نرخ تورم نیز می‌تواند باعث کاهش ارزش لیر شود. زمانی که نرخ تورم افزایش می‌یابد، جذابیت سرمایه‌گذاری در لیر کاهش می‌یابد. سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند دارایی‌های خود را به ارزهای خارجی تبدیل کنند و این امر باعث افزایش تقاضا برای ارزهای خارجی و کاهش ارزش لیر می‌شود.
بنابراین، نوسانات نرخ ارز و تورم در ترکیه به شدت به هم مرتبط هستند و تشکیل یک چرخه معیوب می‌دهند. کاهش ارزش لیر باعث افزایش تورم می‌شود و افزایش تورم به نوبه خود باعث کاهش ارزش لیر می‌شود.
آرژانتین نیز با مشکلاتی از این دست و حتی بسیار شدیدتر از ترکیه دست و پنجه نرم می‌کند؛ اگر به مسائل اقتصادی و دلایل تورم آرژانتین علاقه‌مند هستید، در مقاله چرا تورم آرژانتین بالاس همراه اکوبیزینس باشید.
بحران‌های جهانی، تیر آخر را به اقتصاد ترکیه زد
جهان در سال‌های اخیر شاهد زلزله‌های اقتصادی متعددی بوده است. همه‌گیری کووید-19 و جنگ اوکراین، دو رویداد عظیمی بودند که اقتصاد جهانی را به لرزه درآوردند. ترکیه نیز به‌عنوان یک بازیگر مهم در اقتصاد منطقه، از گزند این تکان‌های شدید مصون نماند.
کووید-19 با تعطیلی کسب و کارها، کاهش شدید تقاضا و اختلال در تولید، اقتصاد ترکیه را به رکود کشاند. در پاسخ به این بحران، دولت ترکیه سیاستهای پولی و مالی انبساطی را اتخاذ کرد تا از اقتصاد حمایت کند. اما این سیاست‌ها به همراه کاهش ارزش لیر، تورم را به‌شدت تشدید کرد.
از سوی دیگر، جنگ اوکراین با تشدید بحران انرژی و افزایش قیمت مواد غذایی، به‌ویژه گندم که ترکیه واردکننده بزرگ آن است، فشار مضاعفی بر اقتصاد این کشور وارد کرد. افزایش هزینه‌های تولید و کاهش قدرت خرید مردم، تورم را به اوج خود رساند.
ترکیب این دو بحران با چالش‌های ساختاری، شرایط اقتصادی ترکیه را بسیار پیچیده کرد. در واقع، ترکیه در این دوره، هم‌زمان با مقابله با آثار مخرب همه‌گیری کرونا، با چالش‌های ناشی از یک جنگ بزرگ در همسایگی خود نیز روبرو بوده است. این شرایط، سیاست گذاران ترکیه را در موقعیتی بسیار دشوار قرار داده است و تصمیم‌گیری‌های آن‌ها را با پیچیدگی‌های فراوانی همراه کرده است.
آتش واردات انرژی، زندگی مردم را به خاکستر نشاند
انرژی به عنوان یک ورودی اصلی در تولید بسیاری از کالاها و خدمات موردنیاز است و افزایش قیمت انرژی به طور مستقیم بر هزینه‌های تولید و زندگی مردم تاثیر می‌گذارد. وابستگی ترکیه به واردات انرژی، باعث شده است که این کشور نسبت به نوسانات قیمت‌های جهانی نفت و گاز بسیار حساس باشد.
افزایش واردات و نیاز به ارز خارجی برای پرداخت بدهی‌های ارزی، باعث کاهش ارزش پول ملی (لیر) می‌شود. کاهش ارزش لیر، به نوبه خود، هزینه‌های واردات را افزایش داده و تورم را تشدید می‌کند و این چرخه معیوب به همین ترتیب ادامه پیدا می‌کند.
تورم، اقتصاد ترکیه را به زانو در آورد
تورم، به عنوان افزایش مستمر سطح عمومی قیمت‌ها در یک اقتصاد، زمانی رخ می‌دهد که ارزش پول ملی یک کشور کاهش یابد و در نتیجه، قیمت کالاها و خدمات افزایش پیدا کند. این افزایش قیمت‌ها، قدرت خرید مردم را کاهش داده و موجب کاهش رفاه سطح زندگی می‌شود. تورم بالا، عدم اطمینان در اقتصاد را افزایش داده و سرمایه‌گذاری‌ها را کاهش می‌دهد. همچنین، تورم می‌تواند به نابرابری درآمدی دامن زده و باعث ایجاد تنش‌های اجتماعی شود.
در ترکیه، طی سال‌های اخیر، نرخ تورم به‌شدت افزایش‌یافته و این مسئله چالش‌های متعددی را برای اقتصاد این کشور ایجاد کرده و عواقب گسترده‌ای برای اقتصاد و جامعه این کشور داشته است. موجب کاهش ارزش لیر، افزایش هزینه‌های تولید، کاهش قدرت خرید مردم و افزایش هزینه‌های دولت برای خدمات‌رسانی شده است. از سوی دیگر، تورم بالا، بر سرمایه‌گذاری‌های خارجی نیز تأثیر منفی گذاشته و باعث کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران به اقتصاد ترکیه شده است.
برای مقابله با تورم بالا، دولت ترکیه باید اقدامات جدی و هماهنگی انجام دهد. کاهش هزینه‌های دولت، کنترل نقدینگی، افزایش نرخ بهره و اتخاذ سیاستهای مالی مناسب، از جمله راهکارهایی هستند که می‌توانند به کنترل تورم کمک کنند. همچنین، توسعه تولید داخلی، کاهش وابستگی به واردات و حمایت از صادرات، می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی ترکیه و کاهش تورم کمک کند.
در این مطلب از اکوبیزینس به بررسی علل تورم بالای ترکیه پرداختیم؛ اگر به موضوع تورم، دلایل ایجاد تورم و راه‌های کنترل آن علاقه‌مند هستید، مقاله تورم چیست را مطالعه کنید و سوالات خود را با کارشناسان اقتصادی اکوبیزینس به اشتراک بگذارید.
