درحالی که بسیاری از کشورهای جهان با غول تورم دست به گریبان هستند، افغانستان شاهد کاهش بی‌سابقه قیمت‌ها است. اما چه عواملی در پس این اتفاق عجیب و غریب نهفته هستند؟ این پدیده چه پیامدهایی برای مردم و اقتصاد این کشور دارد؟ علت تورم منفی افغانستان چیست؟ چگونه می‌توان رشد اقتصادی را به افغانستان بازگرداند؟
تا پایان این مطلب از اکو بیزینس با ما همراه باشید تا به سوالات شما در مورد اقتصاد به سبک طالبان پاسخ بدهیم.
تورم منفی در افغانستان، معجزه یا فاجعه؟
در سال 1402 خبری شوکه کننده ای جهان را فرا گرفت. تورم در افغانستان منفی شد! این اتفاق در حالی رخ داد که بسیاری از کشورهای جهان با غول تورم دست به گریبان بودند. چه عواملی در به وجود آمدن این پدیده نقش دارند؟
تورم منفی که به آن افت قیمت‌ها یا کاهش سطح عمومی قیمت‌ها هم می‌گویند، زمانی رخ می‌دهد که نرخ تورم به زیر صفر سقوط کند. به عبارت دیگر، در این شرایط، قیمت کالاها و خدمات به طور کلی در یک دوره زمانی مشخص کاهش می‌یابد. تصور کنید پولی که دیروز برای خرید یک نان کافی بود، امروز می‌توانید با همان میزان پول دو نان بخرید!
این معجزه یا کابوس، همان پدیده‌ی عجیب و غریب “تورم منفی” است که در حال حاضر افغانستان را تحت تاثیر قرار داده است. کاهش تقاضا، مثل ترمز دستی پرشتاب اقتصاد است که می‌تواند سرعت رشد را به طور چشمگیری کاهش دهد و حتی چرخ‌های آن را به طور کامل متوقف کند.
در افغانستان فروپاشی ناگهانی دولت پیشین و روی کار آمدن طالبان، اعتمادی عمیق را در دل مردم و سرمایه گذاران فروریخت. این امر منجر به فرار سرمایه، افت شدید تقاضا برای کالا و خدمات و در نهایت سقوط قیمت‌ها شد. رکود اقتصادی، نرخ بیکاری، فقر، تحریم‌ها، کاهش شدید نقدینگی، جنگ و ناامنی، خشکسالی پی‌درپی و افزایش نرخ ارز بالا باعث کاهش درآمد خانوارها و در نهایت کاهش تقاضا برای کالا و خدمات در افغانستان شده است.
با روی کار آمدن طالبان، کمک‌های بین المللی به افغانستان به شدت کاهش یافت و این امر منجر به کاهش نقدینگی در اقتصاد شد. بسیاری از مردمان افغانستان اعتماد خود را به سیستم بانکی از دست دادند و پول خود را در خانه نگه می‌دارند. این امر منجر به کاهش گردش پول در اقتصاد شد.
تحریم‌های بانکی و بین المللی، شریان‌های حیاتی اقتصاد افغانستان را تحت فشار قرار دادند. دسترسی این کشور به سیستم‌های مالی جهانی به شدت محدود شد و در نتیجه، شاهد کاهش شدید عرضه پول در گردش و افت بیشتر قیمت‌ها هستیم.
برای آشنایی بیشتر با سیستم های عرضه و تقاضا، پیشنهاد می کنیم مقاله چرا تورم منفی ایجاد می شود؟ را بخوانید.
کاهش قیمت‌ها، یارانه پنهان طالبان یا پاشنه آشیل اقتصاد؟
افغانستان، کشوری محصور در آسیای مرکزی، با سابقه‌ای غنی و فرهنگی منحصر به فرد، همیشه مورد توجه جهانیان قرار گرفته است. از جاده ابریشم باستانی گرفته تا کوه‌های سر به فلک کشیده هیمالیا، همگی گنجینه‌ای از زیبایی‌های بکر طبیعت و تنوع قومیت هستند.
این سرزمین زیبا، در طول تاریخ خود شاهد فراز و نشیب‌های بسیاری بوده و مسیر پرچالشی را در جهت توسعه اقتصادی پیموده است. در حال حاضر، افغانستان با چالش‌های متعددی از جمله فقر، ناامنی و بی‌ثباتی سیاسی روبرو است که بر روند توسعه اقتصادی آن تاثیر منفی گذاشته است.
کاهش نرخ تورم به زیر صفر در افغانستان، اگرچه در نگاه اول ممکن است خبر خوشایندی به نظر برسد، اما در واقع می‌تواند عواقب منفی متعددی برای اقتصاد این کشور به همراه داشته باشد که در زیر به بررسی این عواقب پرداخته شده است.
1. تقاضای مردم برای خرید کاهش پیدا کرده است
یکی از پیامدهای اصلی تورم منفی، کاهش تقاضا برای کالاها و خدمات است. مصرف‌کنندگان در شرایط تورم منفی، تمایل دارند خرید خود را به تعویق بیندازند تا در آینده بتوانند با پول خود کالاهای بیشتری را خریداری کنند. این امر به کاهش تقاضا در بازار و در نهایت به رکود اقتصادی منجر می‌شود.
2. میزان سرمایه گذاری کاهش پیدا کرده است
در شرایط تورم منفی، سرمایه گذاران نیز با احتیاط بیشتری عمل می‌کنند. چرا که آنها نگران هستند که در صورت سرمایه‌گذاری، با کاهش قیمت‌ها و ضرر مواجه شوند. این امر به کاهش سرمایه‌گذاری و در نهایت به رکود اقتصادی منجر می‌شود.
3. تعطیلی کسب و کارها به تورم منفی افغانستان دامن زده است
کاهش تقاضا و رکود اقتصادی، می‌تواند به تعطیلی کسب و کارها منجر شود. تعطیلی کسب و کارها به معنای از دست رفتن شغل و افزایش بیکاری است.
4. دستمزدها کاهش پیدا کرده اند
در شرایط تورم منفی، کسب و کارها برای کاهش هزینه‌ها ممکن است دستمزدها را کاهش دهند و در این صورت تقاضای مردم کاهش می‌یابد.
5. قدرت خرید مردم کم شده است
تورم منفی، قدرت خرید خانوارها را افزایش می‌دهد. با این حال، این امر در شرایطی که سطح درآمدها به طور قابل توجهی کاهش یافته باشد، کمکی به کاهش فقر نمی‌کند.
6. مدیریت تورم منفی افغانستان دشوار است
تورم منفی برای سیاست گذاران اقتصادی چالش‌های جدیدی را به همراه دارد. چرا که ابزارهای سنتی سیاست پولی، مانند افزایش نرخ بهره، در شرایط تورم منفی کارایی خود را از دست می‌دهند.
با این حال، عواقب منفی تورم منفی در افغانستان به مراتب بیشتر از مزایای آن است. برای کاهش اثرات منفی تورم منفی و ایجاد ثبات در اقتصاد افغانستان، نیاز به اقدامات جدی و برنامه‌ریزی‌های دقیق از سوی دولت، بخش خصوصی و جامعه بین المللی است.
چگونه شیب تورم منفی افغانستان مثبت می شود؟
تورم منفی یک چالش پیچیده برای افغانستان است. هیچ راه حل آسانی وجود ندارد و هرگونه راه حلی باید با دقت و با در نظر گرفتن عواقب احتمالی آن طراحی شود. با این حال، با اتخاذ سیاست‌های مناسب، افغانستان می‌تواند بر این چالش غلبه کند و به سمت رشد و ثبات اقتصادی پایدار حرکت کند.
دولت می‌تواند با افزایش هزینه‌های عمومی، کاهش مالیات، ارائه مشوق‌های مالی به کسب و کارها و ایجاد محیطی پایدار و جذاب برای سرمایه گذاری، سرمایه گذاران داخلی و خارجی، تقاضا را در اقتصاد تحریک کند. این امر به رونق تولید، افزایش اشتغال و در نهایت، رشد اقتصادی کمک می‌کند.
بانک مرکزی افغانستان می‌تواند با کاهش نرخ بهره، وام‌گیری را برای خانوارها و کسب و کارها آسان‌تر کند. این امر به افزایش تقاضا برای اعتبار و سرمایه گذاری و در نتیجه، افزایش قیمت‌ها کمک می‌کند. بانک مرکزی همچنین می‌تواند با خرید اوراق قرضه و تزریق پول بیشتر به اقتصاد، نقدینگی را افزایش دهد تا تقاضا و قیمت‌ها افزایش یابند.
صلح و ثبات سیاسی، بستر لازم برای رشد و توسعه اقتصادی را فراهم می‌کند. این امر به افزایش اعتماد سرمایه گذاران، تشویق سرمایه گذاری و در نتیجه، رشد اقتصادی کمک می‌کند.
انجام اصلاحات در نظام مالیاتی، مقررات تجاری و بازار کار، به بهبود کارایی اقتصاد و افزایش رقابت پذیری آن کمک می‌کند. این امر به نوبه خود منجر به افزایش تولید، اشتغال و در نهایت، رشد اقتصادی و افزایش قیمت‌ها می‌شود.
در این مطلب از اکو بیزینس به بررسی دلایل، پیامدها و راهکارهای تورم منفی افغانستان پرداختیم. به نظر شما تورم مثبت آسیب بیشتری به سفره‌های مردم وارد می‌کند یا تورم منفی؟ نظرات و سوالات خود را با کارشناسان مالی اکو بیزینس در ارتباط بگذارید.
همچنین اگر تمایل دارید با روش های رسیدن به سود در دوران تورم آشنا شوید، پیشنهاد می کنیم لایو سود بیشتر از تورم را ببینید. در این لایو اطلاعات جالبی درباره نحوه مدیریت کسب و کارها در دوران تورم ارائه شده است.
