اگر در طلا سرمایه‌گذاری کردید یا قصد سرمایه‌گذاری در آن را دارید، احتمالاً عبارت حباب طلا را شنیده‌اید. اطلاع نداشتن از مفهوم حباب طلا می‌تواند سرمایه شما را به خطر بیندازد و منجر به ضرر شما در بازار شود. به همین منظور، در این مقاله توضیح می‌دهیم که منظور از حباب طلا چیست. همچنین برای درک بهتر، نحوه محاسبه حباب طلا، انواع مختلف و عوامل مؤثر بر ایجاد آن را بررسی خواهیم کرد. پس اگر به دنبال شناخت بیشتر و نحوه تشخیص حباب طلا هستید، تا انتهای این مقاله همراه ما بمانید.
منظور از حباب مثبت و حباب منفی طلا چیست؟
منظور از حباب طلا، وضعیتی است که قیمت طلا، تحت‌تأثیر عوامل مختلفی مثل تورم، کاهش بهره، هیجانات بازار و غیره از ارزش اصلی آن بیشتر یا کمتر می‌شود. این افزایش یا کاهش قیمت معمولاً در زمان کوتاهی اتفاق می‌افتد و پس از رفع عوامل، قیمت دوباره به وضعیت عادی باز می‌گردد. در واقع می‌توان گفت که در شرایط نامطلوب اقتصادی، هیجانات مردم و سرمایه‌گذاران بر بازار غالب می‌شود و تحت‌تأثیر آن، حباب طلا شکل می‌گیرد.
علت اصلی بهوجودآمدن حباب طلا، تغییر ناگهانی در میزان عرضه و تقاضا است که در نتیجه آن، بازار طلا از وضعیت تعادل خارج می‌شود. در چنین وضعیتی، روند حباب طلا باتوجه‌به میزان عرضه و تقاضا می‌تواند مثبت یا منفی باشد:
- حباب مثبت طلا: هنگامی که قیمت عرضه از تقاضا بیشتر باشد، قیمت طلا هم بیشتر از ارزش واقعی آن می‌شود. در چنین شرایطی، با حباب مثبت طلا روبرو هستیم. در صورت شکل‌گیری حباب مثبت، قیمت طلا در مدت کوتاهی به طور چشمگیری رشد می‌کند. سپس با تمام‌شدن هیجانات بازار و ایجاد ترس میان سرمایه‌گذاران، قیمت طلا به ارزش واقعی خود بازمی‌گردد. یعنی در حباب مثبت، بازگشت به ارزش واقعی، به معنای کاهش قیمت طلا است. به همین خاطر، در طول حباب مثبت باید بااحتیاط بیشتری روی طلا سرمایه‌گذاری کنید.
- حباب منفی طلا: در حباب منفی طلا، قیمت تقاضا برای طلا از عرضه آن بیشتر می‌شود و در نتیجه، قیمت طلا از ارزش اصلی آن پایین‌تر می‌آید. انتظار می‌رود که مدتی پس از حباب منفی طلا، قیمت طلا شروع به رشد کند تا دوباره به ارزش واقعی خود برسد. پس در حباب منفی، بازگشت به ارزش واقعی به معنای افزایش قیمت طلا است و حباب منفی فرصت خوبی برای خرید است. البته احتمال بهوجودآمدن حباب منفی طلا نسبت به حباب مثبت در بازار این کمتر است و زیاد اتفاق نمی‌افتد.
حال که متوجه شدید منظور از حباب طلا چیست، بهتر است در مورد عوامل مؤثر و نحوه محاسبه حباب طلا صحبت کنیم.
چه عواملی باعث بهوجودآمدن حباب طلا می‌شوند؟
به‌صورت کلی عوامل زیر می‌توانند باعث بهوجودآمدن حباب طلا شوند:
- به‌هم‌خوردن نقطه تعادل در بازار طلا: وقتی که یک بازار در تعادل باشد، میزان عرضه و تقاضای کل، با هم برابر است و کالاها با ارزش واقعی خود معامله می‌شوند. درصورتی‌که میزان عرضه و تقاضا تغییر کند، قیمت هم تحت‌تأثیر آن تغییر می‌کند. اگر با نقطه تعادل اقتصادی آشنایی ندارید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله نقطه تعادل در اقتصاد خرد را مطالعه کنید.
- عدم کسب درآمد از طلا: سرمایه‌گذاری در دارایی‌هایی مثل املاک و سهام، علاوه بر حفظ سرمایه، باعث ایجاد درآمد هم می‌شود. مثلاً با خرید سهام یک شرکت، شما مالک بخشی از شرکت خواهید شد و هرساله مطابق با سهامی که دارید، سود دریافت می‌کنید. اما خرید طلا هیچ درآمدی برای شما ایجاد نمی‌کند و در بیشتر مواقع باهدف حفظ ارزش سرمایه یا کسب سود از نوسانات بازار خریداری می‌شود. به همین علت، بازار طلا بیشتر تحت‌تأثیر عواملی مثل سفته‌بازی، دلالان و عوامل روانی قرار می‌گیرد.
- ناپایدار بودن وضعیت اقتصادی: در بحران‌ها و شرایط بد اقتصادی، مردم معمولاً برای حفظ سرمایه خود روی دارایی‌های مطمئنی مثل طلا سرمایه‌گذاری می‌کنند. در این حالت، مردم تحت تأثیر عوامل روانی قرار می‌گیرند و تقاضا برای خرید طلا افزایش پیدا می‌کند. این موضوع در نهایت منجر به افزایش ناگهانی قیمت طلا و شروع حباب قیمتی خواهد شد.
- ترس از تورم: قیمت طلا برخلاف ارزش پول، معمولاً همراه با رشد تورم افزایش می‌یابد. بنابراین خرید طلا می‌تواند یک گزینه مناسب برای حفظ ارزش سرمایه در برابر تورم باشد. در این حالت هم دوباره هیجانات سرمایه‌گذاران بر بازار چیره می‌شود و در نتیجهٔ افزایش تقاضا برای خرید طلا، قیمت آن افزایش می‌یابد و حباب طلا شکل می‌گیرد.
- نرخ بهره پایین: در صورت پایین بودن نرخ بهره، سرمایه‌گذاران سرمایه خود را به بازار طلا منتقل می‌کنند. با این کار، بازدهی طلا از دارایی‌هایی دیگری مانند املاک و بورس بیشتر می‌شود که این کار منجر به افزایش تقاضا برای خرید طلا می‌شود. در این حالت هم دوباره قیمت بالا می‌رود و حباب قیمتی تشکیل می‌شود.
- عوامل روانی و احساسات بازار: قیمت طلا در مقایسه با دارایی‌های دیگر، بیشتر تحت‌تأثیر عوامل روانی و هیجانات بازار قرار می‌گیرد. این عوامل باعث می‌شود افراد به یکباره برای خرید طلا اقدام کنند که منجر به تشکیل حباب طلا می‌شود.
نحوه محاسبه حباب طلا
محاسبه حباب طلا بسیار آسان است و به‌راحتی می‌توانید میزان حباب طلا و وضعیت آن را بررسی کنید. برای انجام این کار، اول باید ارزش کلی قیمت جهانی طلا را به ریال تبدیل کنید. سپس مقدار آن را با قیمت اونس جهانی طلا مقایسه کنید تا مقدار حباب طلا مشخص شود. برای درک بهتر، مراحل محاسبه حباب طلا را به صورت قدم به قدم در زیر بیان کردیم:
- مرحله اول: قیمت 1 اونس طلای جهانی را بر حسب ریال به دست آورید. برای انجام این کار باید قیمت 1 اونس را در قیمت دلار ضرب کنید:
- مرحله دوم: حال باید قیمت به‌دست‌آمده در مرحله اول را بر عدد 31.1034768 تقسیم کنید تا قیمت 1 گرم طلای 24 عیار بر حسب ریال به دست آید.
- مرحله سوم: قیمت 1 گرم طلای 24 عیار بر حسب ریال را که در مرحله قبل به دست آوردید، ابتدا بر عدد 1000 تقسیم و سپس در 750 ضرب کنید. با این کار، قیمت 1 گرم طلای 18 عیار بر حسب ریال را به دست می‌آورید.
- مرحله چهارم: حال برای محاسبه قیمت طلای 18 عیار در ایران، باید میزان مظنه طلا در ایران را بر عدد 4.331802 تقسیم کنید.
- مرحله پنجم: در نهایت قیمت طلای جهانی به‌دست‌آمده در مرحله سوم را منهای قیمت طلا در ایران یعنی عدد مرحله چهارم کنید. اگر حاصل یک عدد مثبت باشد، حباب مثبت و اگر منفی باشد، حباب منفی داریم.
مقایسه حباب در انواع طلا
حباب طلا و اختلاف قیمت آن با ارزش واقعی، برای انواع طلا یکسان نیست و بسته به عرضه و تقاضا، برای هر کدام از آن‌ها متفاوت است. مثلاً به دلیل تقاضای بیشتر برای خرید سکه نسبت به طلاهای دیگر، قیمت سکه معمولاً دارای حباب است. عوامل مختلفی مثل هزینه‌های مربوط به اجرت ساخت، مالیات، رفتار خریداران و غیره هم می‌تواند روی میزان عرضه و تقاضا برای انواع طلا تأثیرگذار باشد. در بخش بعدی، حباب طلا را برای انواع طلا بررسی می‌کنیم.
حباب شمش طلا
خرید شمش طلا نسبت به طلاهای دیگر، سرمایه بیشتری لازم دارد و جنبه مصرفی یا زینتی هم ندارند. این موارد باعث می‌شود که به‌صورت کلی تقاضا برای خرید شمش طلا نسبت به طلاهای دیگری مثل سکه بسیار کمتر باشد. به همین علت، قیمت شمش طلا معمولاً کمتر دچار حباب می‌شود و نوسانات آن کمتر است.
حباب طلای 18 عیار
طلای 18 عیار نسبت به طلاهای 22 و 24 عیار، محبوب‌تر و همچنین از لحاظ قیمتی مقرون‌به‌صرفه‌تر است. همچنین به‌خاطر استفاده‌های زینتی، تقاضا برای خرید طلای 18 عیار بیشتر است. دراین‌بین، عوامل دیگری هم مثل رشد تورم، کاهش نرخ بهره، شرایط اقتصادی نا‌مطمئن و غیره به‌راحتی می‌توانند روی رفتار و احساسات خریداران این نوع طلا تأثیر داشته باشد. همین مورد باعث می‌شود که طلای 18 عیار حباب‌های قیمتی بیشتری را نسبت به طلای 22 و 24 عیار تجربه کند.
حباب طلای دست دوم
طلای دست دوم یکی از گزینه‌های محبوب برای سرمایه‌گذاران و خریداران طلا به شمار می‌رود و حجم معاملاتی بالایی دارد. دلیل هم این است که طلای دست دوم هزینه‌های اضافه‌ای مثل اجرت ساخت را ندارد و علاوه بر خریدوفروش راحت‌تر، بازدهی قیمتی بیشتری دارد. به همین دلیل، قیمت طلای دست دوم هم گاهی اوقات دچار حباب قیمتی می‌شود.
حباب سکه
سکه به دلیل نداشتن هزینه ساخت و مالیات پایین، تقاضای بیشتری از سایر طلاها دارد و گزینه محبوب‌تری در بین سرمایه‌گذاران است. در نتیجه قیمت سکه به‌راحتی می‌تواند تحت‌تأثیر رفتار سرمایه‌گذاران قرار بگیرد و حباب‌های قیمتی را تجربه کند. در واقع سکه نسبت به طلاهای دیگر، حباب‌های بیشتر و شدیدتری را تجربه می‌کند. قبلاً در مقاله سرمایه‌گذاری در طلا بهتر است یا سکه، در مورد خرید سکه بیشتر صحبت کرده بودیم.
تجربه شما از خرید انواع طلا چه بوده است؟
در این مقاله به‌صورت شفاف و با زبانی ساده گفتیم که حباب طلا چیست و به عوامل مؤثر بر آن اشاره کردیم. همچنین به آموزش محاسبه حباب طلا به‌صورت قدم به قدم پرداختیم و حباب طلا را برای انواع آن بررسی کردیم. امیدواریم که توانسته باشیم به سؤالات شما دراین‌رابطه پاسخ دهیم اما اگر همچنان سؤالی دارید، در بخش کامنت‌ها از ما بپرسید. پیشنهاد می‌کنیم برای درک بهتر اینکه چگونه عوامل مختلف باعث ایجاد حباب در بازار طلا می‌شوند، در دوره اقتصاد کلان کاربردی شرکت کنید. همچنین اگر تجربه‌ای از خرید طلا در حین حباب منفی یا مثبت طلا را داشتید، آن را با ما به اشتراک بگذارید.
